Huarpeak Cuyon (Mendoza, San Juan eta San Luis), hirugarren mendetik bizi ziren. Jachal ibaitik (San Juanen) Diamante ibaiara (Mendozan). Hamaseigarren mendean 100.000 biztanle ziren.
Hamabosgarren mendean inkak menderatu zituzten, eta Huarpeek beren ohiturak hartu zituzten, adibidez jantziak eta ereiteko modua, baina praktika oso errotuak mantendu zituzten, adibidez ehiza eta arrantza.
Arrantza egiteko totorako baltsak erabiltzen zituzten. Baltsa horiek totorarekin (totora: landare bat da) pakete loturatutan egiten zituzten.
Ehiza –metodoa “nekegatik” (POR CANSANCIO???) zen. Animaliak, guanakoak ala ñanduak, bi edo hiru egunez segitzen zituzten eta, azkenean, animaliak, nekatuta, ezin izaten zuen saihestu harrapatua izatea.
Huarpeak ibaietatik hurbil bizi ziren eta ibaiaren ura landatzeko aprobetxatzen zuten. Gainera, ereiteko leku onenak ezagutzen zituzten.
Bere hazierekin irina egiten zuten, eta edari bat ere bai: “aloja”.
Jainko askotan sinesten zuten. Jainko nagusia “Hunuc Huar” zen, baina ilargia, ibaiak eta eguzkia gurtzen dituzte ( orain ere bai). Oraindik, hiltzen direnean, burua Andeetarantz begira dutela ehorzten dituzte.
Mendozako iparraldean, Lavallen, komunitate huarpe batzuk bizi direla esan behar dut, eta haiek bere eskubideen alde beti borroka egiten dute.
No hay comentarios:
Publicar un comentario